15 de dec. de 2013

Uns días en Kethna

LARA CASTRO LEMA 
4º ESO-C

Hai uns meses, formando parte de “Comenius “, un proxecto ecolóxico da Unión Europea, tiven a sorte de poder viaxar cunhas cantas persoas máis, a unha congregación dos cinco países participantes no proxecto. Así que fomos a dirixirnos cara o norte, case ata o teito de Europa, a Estonia.
Neste considerablemente pequeno país confluíron as culturas turca, Estonia, italiana, francesa e por suposto, a española. Pero non vou falar de toda a viaxe porque a verdade, coñecín a tantas persoas, cousas e lugares que probablemente, isto acabaría semellando unha novela. E é que as viaxes bríndante moitas historias que contar aínda que sexas unha nena, ou máis ben, sobre todo por iso.
Teño que aclarar que o país anfitrión acolleunos nas casas dos rapaces e rapazas participantes en Comenius.
Cando chegamos a Kethna, un pequeno pobo a unha hora distante da capital e onde se atopaban os nosos anfitrións, esperamos a que viñeran a recollernos. Creo falar por todos cando digo que nos sentíamos como cartas sen destino, extraviadas e devoltas a un remite ao que non pertencían, esperando que nos aceptasen.
A miña nena chamábase Diana e con dezaseis anos vivía nun piso do antigo réxime ruso, que ademais de ser o típico bloque de cemento inexpresivo, lucía a “marabillosa” pegada do que foi un incendio que queimou xustamente a parte do edificio na que se aloxaba Diana. O piso estaba preto do instituto e compartíao co seu irmán máis vello, a quen non puiden coñecer por circunstancias que carecen de importancia.
Chamoume e eu seguina, deixando a miña irmá atrás, comezando xa a botala de menos. Acompañábaa unha rapaza que semellaba ser da súa idade e que me presentou como Kelly, a súa veciña e amiga.
Leváronme primeiro a casa para que me instalara, mentres Diana me falaba (sempre en inglés) dos seus plans, esforzándose con toda a súa alma para que eu me sentise cómoda, nunha situación que rara vez o é.
A miña anfitrioa era xenial, pero era desas persoas que so deixan saborear a súa xenialidade cando se constrúe unha confianza mutua, e a verdade e que o primeiro día as dúas estabamos un tanto superadas polas nosas circunstancias: ela quería que non me sentise incómoda e eu quería facerlle entender que non me sentía incómoda (valla a redundancia), pero ningunha das dúas sabía como. E é que moi ao meu pesar, a miña perspicacia ao expresarme afúndese bastante cando me vexo de súpeto nunha situación na que teño que empregar outro idioma, e ata que me afago, podo dar a impresión de non comprender nada ou de ser condescendente. O segundo é o que máis odio.
Sorprendeume moito un xesto de Diana que me demostrou que ela tamén estaba insegura, e que me tranquilizou en certo modo. E é que de súpeto preguntoume, ante a mirada interesada de Kelly: “En España tedes algún prototipo de persoa nórdica? Quero dicir, dise algo de nós?” Eu quedei pensando un segundo e díxenlles: “Non que eu sepa. Algo como que? Indicáronme unha lenda urbana que agora non recordo e volvinlles dicir que nunca escoitara nada parecido. Eu só quería tranquilizalas e facerlles entender que non tiña ningún tipo de prexuízo cara elas, pero en realidade sabía que moitas persoas pensan que os nórdicos son fríos, no sentido de que non expresan os seus sentimentos, pero por algunha razón non atopei conveniente dicirllo, pois mentres eu non o crese, non tiñan de que preocuparse.
Despois dunha visita turística pola casa e de instalar a maleta no chan do meu cuarto, Diana e Kelly leváronme ao único establecemento de Kethna onde podías comprar comida.
Percorrín con curiosidade os estantes do pequeno ultramarino buscando marcas que hai tamén en España (ata nun supermercado podes atopar un referente cando te sentes perdido) e sorprendeume o feito de que entre centos de produtos , só atopei brillando entre o marketing estranxeiro, unha palabra sobre un cartón verde: “Activia”. Non puiden evitar rir, o que estrañou ás miñas compañeiras que, tras coñecer o meu reencontro idílico cuns iogures, insistiron en comprarmos. Convidáronme a uns doces típicos cun nome impronunciable, e así, unidas polo sabor frío e doce dun alimento, pululamos polos arredores de Kethna, mentres elas interpretaban o seu papel de guías fantasticamente.
Chegamos ao cume do momento cando decidiron levarme polo bosque onde adoitaban pasear. Era un conxunto sinxelo de árbores xemelgas, un ecosistema simple (todo o simple que pode ser un ecosistema) pero aínda así, pareceume moi bonito. O camiño desembocaba nunha ponte que sobrevoaba un fío de auga e que á súa vez, apoiaba o seu extremo na linde dun prado. Era un prado enorme e extremadamente verde. Sempre penso, ao tentar describilo, que é como eses campos infinitos nos que se perden as vidas dos soldados, entre canóns e traxes azuis, brancos ou vermellos, nos que un comandante altivo, no cume do seu cabalo, da un discurso motivador aos ollos descompostos e mortos de medo que escrutan as súas posibilidades de volver a casa, antes de lanzarse polo campo verde, berrando, ata manchalo de vermello. Non o entendo, pero esa foi a miña impresión daquela extensión chá e apracible.
Sentamos as tres na ponte, e cos pés bailando no aire e cara a cara co solpor, comezaron a falarme do que esperaban da vida, da situación do seu país e das dificultades que esa situación impoñía ao seu futuro. Ese intre tan sinxelo foi sen dúbida un dos meus favoritos de toda a viaxe, e para min, foi un descanso para os meus nervios e combustible para as miñas expectativas.
Compartín a experiencia con moitas persoas diferentes, e en realidade, Diana case nunca era unha de elas. Creo que probablemente atopei unha complicidade maior con outros rapaces e rapazas, que con ela só tiña cando estabamos na casa. Pero dalgunha forma fomos construíndo unha rutina xuntas, que aínda que fugaz, uniunos considerablemente.
E coma sempre, chegou o momento da despedida.
Abracei a todos os que tiña que abrazar e chorei cos que tiña que chorar, que para a miña sorte ou para a miña desgraza, foi a totalidade do equipo Comenius, mesmo os que regresaban comigo para España.
E entre tanto choro, Diana achegóuseme cos brazos abertos e comecei a chorar aínda máis. Entón, esa nena que tiña a calidade intrínseca, a lenda nórdica de non mostrar os seus sentimentos, comezou a chorar. Deume unha bolsa con agasallos para a miña familia e para min, e un debuxo que o seu irmán pequeno me fixera e dedicara esa mesma mañá, cando o coñecín. Ao ver esa flor chea de cores, torta e esmirrada, e as doces palabras que me escribira, case me rompo en anaquiños.
- Moitísimas grazas! É precioso - díxenlle. Non podía falar, semellaba que me amarraran a gorxa cunha corda ardendo. Abrazámonos outra vez e díxenlle que a ía botar moito de menos, mollándolle todo o ombro coas miñas bágoas. Ela díxome o mesmo, e cando cría que xa rematara, que agora tocábame chorar por outro dos meus amigos ollou cara min, e esforzándose por dicir as palabras axeitadas dixo: "Xa sabes". E deseguido miroume, chorando e nun español perfectamente pronunciado soou un: "A miña casa é a túa casa".
Conmoveume de tal forma que me dixera iso que comecei a chorar moito máis que antes, e aínda que a atadura que oprimía a miña gorxa xa esnaquizara as miñas cordas vocais, díxenlle como puiden que a miña tamén era a súa casa. E como unha carta extraviada que volve ao seu remite, desta vez ao que pertencía, retornamos á casa, deixando no teito de Europa un país moi pequeno, pero cheo de persoas moi grandes. Lara Castro Lema 4º ESO-C

Aventura nunha canoa

Noa Castro Lema

Hai xa case medio ano daquel soleado día de maio e aínda así parece que só pasaron uns días. Sigo sorrindo ao recordar aquela xornada na que tantas cousas aprendín, e resúltame divertido pensar nos múltiples erros e decisións que nos levaron a ter que descender -por non dicir arrastrarnos- seis kilómetros nunha canoa sospeitosamente pesada, polo río máis exasperante e lento que calquera ser humano que viva a súa vida a unha velocidade normal, teña visto xamais. Atopábamonos Lara, Eva e máis eu na metade daquela lingua de auga, alternando cinco minutos de remo e outros tantos de descanso -varios máis de descanso- baixo o sol abrasador do mediodía. Aquel traxecto infernal semellaba non ter fin e as nosas forzas esgotábanse pouco a pouco. A pesar de todos os contratempos, estabamos ao sur de Estonia, un lugar onde a beleza da natureza fai que o cansazo pase desapercibido.
Levabamos case tres horas no río e todo semellaba indicar que xa percorréramos máis da metade do camiño cara o punto de encontro, no que agardaban os nosos amigos con auga e comida pero sobre todo, onde nos agardaba un pequeno e precioso embarcadoiro sobre o que nos tirariamos a descansar en canto pisásemos terra. Foi entón cando se nos caeu a alma aos pés ao ver, uns poucos metros máis adiante, o cadáver gordo e grande dunha árbore, que algún temporal deixara caer "oportunamente" sobre o leito do río, pechándonos o paso.
Falámolo durante uns minutos e todas estabamos de acordo en que non íamos volver atrás despois do esforzo sufrido e cando nos encontrabamos a menos da metade de camiño: tiñamos que subir a canoa por enriba do tronco. Tras escoitar as pertinentes observacións de Eva, vimos claramente o camiño a seguir. Acto seguido, arredamos todo o posible a canoa do obstáculo e comezamos a remar con ímpeto cara a zona do tronco que parecía estar máis afundida na auga. Aínda experimento as ganas de soltar unha gargallada cando penso no cómica que debeu resultar a escena vista dende fóra, xa que, ao chegar ao tronco, véndonos xa no outro lado, exclamamos ao unísono un berro de vitoria que foi interrompido cando a canoa freou en seco sobre o madeiro proxectándonos cara adiante. Eva deuse de fociños contra as costas de Lara que ía no medio e Lara asestou ao tempo unha cabezada nas miñas costas, facéndome caer de xeonllos sobre a parte dianteira da canoa, co tempo xusto para apoiar as mans no bordo e manter o equilibrio para non envorcar a inestable embarcación. Unha vez recuperamos as nosas posicións, aínda aparruladas polos golpes, comezamos a pensar en como saír daquela situación:
— Intentemos empurrar a canoa cara atrás, porque se seguimos impulsándoa sobre o tronco pode que nos quedemos atrapadas enriba e xa non poidamos ir en ningunha dirección - dixo Eva, cuxa expresión normalmente alegre, tornara nun aceno de preocupación.
Á miña irmá e a min pareceunos razoable, así que todas apoiamos os remos sobre o madeiro e fixemos forza para intentar impulsarnos fóra daquela trampa. Despois dun par de minutos deixándonos a pel, asumimos que era imposible volver atrás, xa que a canoa estaba firmemente atrapada e unhas pólas impedían o seu desprazamento.
— Parade!-berrou Lara- non podemos ir cara atrás, ademais, se seguimos forzando os remos van romper, e non creo que teñades ganas de remar coas mans.
— Pois só nos queda continuar cara adiante. Poderiades intentar liberar a canoa por detrás, se o conseguides podemos arrastrala cara o outro lado e chegará un punto no que o seu propio peso faraa caer cara adiante pouco e pouco- suxerín eu, despois de pensalo un momento.
Lara e Eva, que non descartaban ningunha opción que puidese axudarnos a saír daquela lea, comezaron a apartar as ramas e anacos de troncos que nos mantiñan atrapadas, e tras uns cantos minutos, a canoa pareceu liberarse un pouco, así que Lara me indicou:
— Noa, agarra forte esa póla que sobresae á esquerda e tira dela cara ti, pero intenta non desestabilizarnos.
Eu fixen o que me dicía, mentres elas daban impulso á canoa, dando fortes sacudidas cara adiante con toda a forza do corpo sen levantarse dos asentos. Desta forma logramos avanzar pouco e pouco, cada vez máis animadas ao ver que estabamos liberando a canoa, o que nos aportaba a forza que xorde do esgotamento cando ves que o teu obxectivo está cada vez máis preto. Levounos un longo cuarto de hora, pero ao final, a canoa pasou ao outro lado do tronco deslizándose na auga, acompañada polas nosas exclamacións de alivio e alegría. Despois de recuperar o alento, collemos os remos e comezamos a avanzar novamente. Case unha hora máis tarde, divisamos un embarcadoiro feito de madeira pintada de vermello, desentoando coa paisaxe, á beira dun pequeno claro. Por un lado, o claro estaba rodeado de auga e polo outro do frondoso bosque, cuxas árbores alzábanse con rectitude cara o ceo, coloreadas de centos de tons verdosos e iluminadas polo reflexo máxico do Sol na auga, que facía que o río parecese de ouro. Tardamos uns dez minutos en pisar terra, sempre motivadas polos espaventos e berros de alento dos nosos amigos. En canto chegamos deixámonos caer sobre as táboas do embarcadoiro, e tras sacar da auga a nosa canoa, os nosos amigos imitáronnos.
Alí tendidos, mirando ao ceo, contámoslles a nosa pequena aventura, mentres comiamos galletas de chocolate e bebiamos Coca Cola, repoñéndonos entre risas daquela esgotadora xornada.

Piccolo Tomás

Gala Dacosta Diehl

A primeira vez que falei con Tomás era de noite.
A viaxe estaba sendo do máis pracenteira; visitaramos Roma, que eu tanto desexaba coñecer, e despois instalarámosnos naquel idílico hotel de Paestum.
El xa rematara de cear, pero nós aínda non comezaramos.
O camareiro, que era moi simpático, quíxonos amosar o seu entusiasmo ao ver que eramos españois, e exclamou: “Viva la Espagna!”.
Entón, Tomás, dende a súa mesa, contestou: “Viva la Espagna? Non! Viva l' Italia!”. Todo o restaurante riu con aquel comentario. Eu non imaxinaría que aquel italiano de orixe belga se fose namorar de min, sobre todo porque tiña cinco anos.
Ao día seguinte, pola mañá, o mesmo camareiro da noite anterior serviunos o almorzo.
Notaba as miradas dos demais hóspedes do hotel cravándose sobre min como espadas. Non eran miradas de reproche nin nada polo estilo.
Tan só ollos curiosos que buscaban un entretemento.
E o entretemento era eu, que me convertera no divertimento daquel lugar.
O pequeno Tomás anunciara que eu era a súa moza, e o rumor estendérase a unha velocidade abraiante.
Durante a miña estancia en Paestum tiven a ese neno pegado a min como unha lapa. Sempre me topaba con el, fixera o que fixese.
Cando lía no xardín, cando ceaba ou cando ía á praia.
A mañá do meu retorno foi un momento tráxico para o pequeno Tomás.
Recordo que o día amencera más fresco que de costume.
O xardín estaba coidado ata o máis mínimo detalle, os piñeiros mecían o vento entre as súas ramas ata convertelo nun suave murmurio, e ao lonxe distinguíase o xemido do mar e as ondas rompendo á súa beira.
Todo o mundo estaba expectante. Tomás saudoume coa súa acostumada vitalidade, pero eu tiven que dicirlle a verdade.
— Adeus, Tomás— despedinme. Debeu notar o meu ton de voz afectado e pareceu estrañarse.
— Adeus. Entón, ¿mañá véxote?— preguntou confuso e inocente.
— Non, Tomás— intentaba ser explícita—. Mañá non me verás-custábame moito expresarme no meu pésimo italiano.
— Hoxe vanse. Vanse á súa casa, a España-aclarou o seu pai.
O pobre Tomás quedou aflixido. Sen dicir nada, achegouse a min. Eu aniqueime, e o pobre acariñoume o pelo, mentres balbucía, consternado.
Non dixo nada máis. Miroume cunha expresión inefable.
Afasteime, díxenlle adeus coa man e subín ao coche.
Cando o coche saía pola entrada, escoitei un berro:
— Adeus, Gala! Viva la Espagna!
Non souben a expresión da súa cara porque non mirei atrás. Dábame demasiada pena o pequeno Tomás.

24 de out. de 2013

As bruxas de Salem

Grupo Arjé Teatro

Arthur Miller (1915-2005)


O dramaturgo estadounidense Arthur Miller escribiu As bruxas de Salem (The Crucible) en 1952. A obra, estreada ao ano seguinte, está baseada nos feitos que rodearon aos xuízos de bruxas que houbo en Salem, Massachusetts, en 1692. Miller escribiu sobre o aquel feito histórico como unha alegoría do macarthismo que estaba a marcar aquela década no seus país. A particular “caza de bruxas” do senador McCarthy (da que o propio escritor foi vítima) estivo dirixida indiscriminadamente a todo aquela persoa que era sospeitosa de comunismo. Entre 1950 e 1956 houbo un longo e escandaloso proceso de delacións, acusacións infundadas, denuncias, interrogatorios, procesos irregulares e listaxes negras.
 O grupo Arjé Teatro do IES Breamo de Pontedeume, formado en 1998, da man de Fernando Querol e Javier de Melo, trouxo con éxito ao noso centro co título de As bruxas unha súa adaptación desta traxedia moderna de Miller.
  
Os alumnos de 1º B de bacharelato do noso instituto escribiron as seguintes recensións:
--------------------------------------------------

LUCÍA CASTRO e IRIA FRAGUELA
Organizada polos departamentos de Lingua Galega e Literatura, Lingua Castelá, Equipo de Normalización Lingüística, Biblioteca e Vicedirección tivo lugar o 1 de outubro a representación de As bruxas de Salem no Salón de Actos do noso instituto. O alumnado de 1º de bacharelato ofrécenos as súas impresións sobre a mesma nesta escolma: Entramos no salón cunha grande escuridade; sentámonos e, de súpeto, vimos a unha muller no escenario preto dunha fogueira. Soaba música e comezaron a entrar outras mulleres que se puxeron a bailar como nun ritual para invocar o demo. Niso consistiu a historia, no ritual e nas súas consecuencias, rematando co aforcamento de todos os seguidores de Lucifer. Esta historia é unha traxedia baseada en feitos reais.

--------------------------------------------------

 YANGJING ZHENG
Onte, 1 de outubro, fomos todos os alumnos de primeiro de bacharelato ao Salón de Actos do Instituto a ver unha obra teatral, As bruxas de Salem, representada por mozos e mozas da nosa idade. A actuación foi espectacular, gustoume moito. Impresionoume que sexan mozos e mozas que aínda están estudando, porque parecían xa actores profesionais.
--------------------------------------------------

MARCO RODRÍGUEZ CASTRO
Comezou a obra cunha persoa no centro e unhas rapazas bailando, pedindo coma tolas estar cos seus mozos. Isto fíxome dicir: “que longo se me vai facer!” Mais, co apagado de luces e o cambio de escenario, cambiou completamente a expresión facial dos nosos rostros, xa que empezaron os berros e a posesión satánica, máis propios da nena do exorcista que dunha obra de teatro. Mantívenme atento á obra. A segunda parte foi máis lenta para min, pero era a máis curta. Un actor que interpretou a John tivo un papel de home duro e chulo, mais cun bo corazón, que fixo ganarse as simpatías de moitas rapazas do salón. A terceira parte foi a que máis me fixo pensar na obra. Imaxinaba como fora na vida real esta historia, porque aínda que tivera diálogos propios da época e pegaran ás mulleres, non o daba imaxinado.
--------------------------------------------------

LOIS RICO OCAMPO
Fomos introducidos nela cunhas prometedoras palabras de que non nos ía deixar indiferentes, o que sería todo un logro, xa que o teatro non interesa moito a rapaces de dezaseis anos. Pero así foi... Resultou incríbel como persoas da nosa mesma idade foron capaces de derrubar as fronteiras da vergoña, interpretando o seu papel, aínda a pesar dos risos momentáneos do público. Conseguiron tamén que reflexionásemos tamén sobre se nós podemos ser dalgunha forma, incluso sen decatarnos, partícipes nalgunha caza de bruxas.
 --------------------------------------------------

IRENE FILGUEIRA LOUREIRO
A historia estaba ben, pero creo que o máis interesante era a mensaxe que o texto daba. Como poden acabar as sociedades se se seguen ao pé da letra supersticións e mitos. Impactoume saber que naquela época era máis importante condenar a un posible culpable para dar exemplo que tratar de descubrir a verdade e chegar ao fondo do asunto. Considerábanse delitos cousas que non facían dano a ninguén, como por exemplo bailar.
--------------------------------------------------

EVA RODRÍGUEZ VILARIÑO
  As bruxas de Salem de Arthur Miller é unha obra ambientada na América do leste, cos primeiros colonos, e é unha denuncia á condena das mulleres da época por ser supostamente bruxas. Tamén contén unha crítica á conduta extremadamente relixiosa da xente. Ambientada nunha pequena aldea chamada Salem, unhas rapazas fan unha trasnada que lles acaba saíndo cara e acaba morrendo xente inocente pola súa culpa. A representación foi excelente, tendo en conta que se trataba de alumnado dun instituto. Incluso unha morte ao final da obra foi para quitarse o sombreiro.