Catro poemas de Florencio Delgado Gurriarán

Achegamos catro presentacións -que fixemos no EDLG do centro- con catro poemas de Delgado Gurriarán, Letras 2022, a quen vemos na imaxe coa súa filla Maruxa. Os textos representan catro rexistros distintos -dous líricos e dous satíricos- dunha voz plural. 

-"Vente, ventiño do norte", que parte, como os Cantares de Rosalía, dun cantar popular ("Vente ventiño do norte / vente ventiño norteño. /Vente ventiño do norte /serás o meu compañeiro”). 

-"Ao reiseñor", escrito en 1923, adianta en anos o neotrobadorismo, movemento poético que toma como referente e modelo as composicións medievais galego-portuguesas.

-"Opinións sobre o galego", pioneiro tamén polo seu contido sociolingüístico. É unha das súas sátiras contra os galegos que renuncian ao propio idioma, e escribiuno décadas antes do célebre “Deitado frente ao mar” de Celso Emilio Ferrero.

-"Marcha militar", sátira belixerante escrito en plena Guerra Civil que ataca os violentos golpistas falanxistas. 

A

Ledicia Costas no IES Concepción Arenal

Non na Biblioteca como estaba previsto pero si no Salón de Actos, o 9 de maio tivemos o gusto de ter connosco a Ledicia Costas, narradora recoñecida con importantes premios, moitos deles de literatura infantil e juvenil.

A escritora falou das súas obras, especialmente de Golpes de luz, divertida novela que está a ler parte do alumnado e que xira arredor da intrahistoria dunha familia rural, dos segredos que marcan a vida de tres xeracións.

Ao remate, asinou exemplares dos seus libros.

Encontro con Antón Cortizas

O xoves 24 de febreiro contamos de novo coa presenza de Antón Cortizas. Veu á nosa biblioteca para falar da súa novela Leonel co alumnado de 1º da ESO, que está a ler o libro. 

Antón (Ferrol, 1954), ademais de mestre e escritor de literatura infantil e xuvenil, é tamén un experto en actividades lúdicas e didácticas: investiga xogos tradicionais, fai sombras chinescas, papiroflexia, etc. 

Ao remate da charla, guiou aos rapaces na confección dun avión de papel coa técnica da papiroflexia, manualidade que consiste en facer figuras decorativas de papel simplemente dobrándoo, sen cortalo nin pegalo.

O acto foi organizado polo Departamento de Lingua e e Literatura Galega e o EDLG en colaboración coa Biblioteca do centro Saturnino Hermida.

Premios Carmela Loureiro 2021

Unha vez máis, festexamos con ledicia que o noso IES Concepción Arenal ten alumnado galardoado no Certame Literario Carmela Loureiro, que este ano celebrou a súa sétima edición. 

O certame, que reúne a once centros escolares de Ferrol e comarca, está convocado polo Concello de Ferrol e a Coordinadora de Equipas de Normalización Lingüística de Ferrolterra (CENL), en homenaxe a unha muller que foi docente e presidenta da CENL e que se dedicou con intensidade á promoción da nosa lingua e cultura.  

 

A entrega de premios tivo lugar onte, sábado, 26 de xuño, no patio do Centro Cultural Torrente Ballester, nun acto presidido polo alcalde de Ferrol, Ángel Mato. Asistiron tamén a concelleira de Normalización Lingüística, Cristina Prados, e os edís –e profesores do noso centro – Suso Basterrechea (FeC) e María do Mar López (BNG), así como Martina Aneiros (PP).

 

Ademais dos nove galardóns previstos, repartíronse a maiores doce accésits, o cal, segundo o alcalde, reflicte o alto nivel dos textos presentados (microrrelatos, micropoemas e pezas de microteatro).

 

Os 67 traballos entregados foron valorados por un xurado conformado por Rosa Aneiros, Manuel Rei, Cristina Prados, Beatriz Bascoy, Candela Ranhal e Jéssica Criado.

 

As alumnas premiadas do noso centro cursan primeiro de bacharelato (categoría D do certame) e son: Ana Belizón Freire, de 1ª A, que levou o primeiro premio na modalidade de micropoesía co poema “San Xoán”; Natalia Gómez García (1ª A) polo microrrelato “A vella casa familiar” e Laura Álvarez Chaos (1ª E) polo microrrelato “A nova utopía”.

 

Parabéns ás tres autoras!

Ana Belizón, primeiro premio de poesía, entre a escritora Rosa Aneiros e o profesor Manuel Rei.

Rosa Aneiros, Natalia, Gómez, Manuel Rei e a nai de Laura Álvarez. 

 Á esquerda, o alcalde Angel Mato, a nai de Laura Álvarez e María do Mar López. Á dereita Ángel Mato, Laura Álvarez e Suso Basterrechea.

Xela Arias. Vida e obra.

PRESENTACIÓN EN LEMBRANZA DA POETA XELA ARIAS,  LETRAS GALEGAS 2021.

Recitado "Carvalho Calero" 2019

O 30 de outubro de 2019 na Capela do Centro Cultural Torrente Ballester, un ano máis, e para rematar o ciclo de Teatro con G, centros da comarca, levando a cabo variadas performances, recitaron versos de don Ricardo Carvalho Calero.

Participaron, nesta orde, o Colexio Ludy, Cpi Atios, Cristo Rey, IES Saturnino Montojo, IES Canido, IES Sofía Casanova, IES Carballo Calero, e,  rematando o acto, o noso centro,  o IES Concepción Arenal (minuto 46.33').

O recitado, con posturas plásticas colectivas, foi levado a cabo polo grupo do alumnado de Artes Escénicas do centro, dirixido por Belén Roca.  Recitaron composicións que fixeron con versos de Carvalho, agás o último poema que é "María Silencio“.  

Achegamos ese fermoso poema botando man da páxina 17 do monográfico que fixemos en 2014 sobre ilustre escritor e profesor.

As pitas baixo a choiva

A Coordenadora de Equipas de Normalización Lingüística de Ferrolterra fíxonos chegar o enlace a un amplo e moi interesante proxecto pensado para alumnado infantil relacionado con Ricardo Carvalho Calero, Letras Galegas 2020. 

Moitos dos grandes e diversos proxectos que a Asociación tiña proxectado para este tan desexado maio -por fin o profesor e intelectual ferrolán era homenaxeado!-, non se puideron levar a cabo dadas as excepcionais circunstancias motivadas pola pandemia do COVID-19.

Hai un ano naceu a idea de “As Pitas Baixo a Choiva”. O relato de Carvalho Calero, breve, entrañable e destinada ao público infantil, foi publicado por vez primeira en 1952 na revista Lar. En 2008, Edicións Embora fixo unha edición–agora reeditada – coas grafías do texto orixinal e engadindo fermosas acuarelas de Alberto Toval.

A peza teatral de Pepablo Patinho baseada no relato de Carvalho  As pitas baixo a choiva  estreouse con músicos ao vivo o pasado 23 de febreiro e tivo un enorme éxito. Pero a publicación e difusión do paquete integrado polo relato ilustrado de Carvalho Calero, o CD coa música e a Unidade Didáctica quedou no ar...

O CENL de Ferrolterra, de acordo con Edicións Embora decidiron compartir de balde todo este material audiovisual a través dunha plataforma creada coa finalidade de que poida ser difundida como se merece. 

Agradecemos esta xenerosa iniciativa, á cal podedes acceder aquí::http://aspitas.gal/

III Certame Carmela Loureiro

Suso Basterrechea, Lidia González, Jorge Suárez,  Inés Lamas, Cristovo Castro e a nosa Directora, María Estraviz.

O sábado, 13 de maio, no centro cultural “Torrente Ballester”, tivo lugar a entrega de premios do III CERTAME LITERARIO CARMELA LOUREIRO convocado conxuntamente polo Departamento de Normalización Lingüística do Concello de Ferrol e a Coordinadora de Equipas de Normalización Lingüística (CENL) de Ferrolterra.

Carmela Loureiro Montero foi profesora no IES “Fernando Esquío”de Neda e Presidenta da CENL moitos anos até a súa morte en maio do 2014. Dedicou o seu tempo e o seu saber á lingua e aos máis novos. A súa traxectoria persoal e profesional é un exemplo do labor anónimo e xeneroso de moitos profesionais do ensino na difusión da cultura e do idioma entre a mocidade.

O xurado estivo composto por Xil López (CENL), Álvaro Montes (Concelleiro de Normaliza-ción), Clara Vizoso García e Roi Saiz Mallo (alumnos propostos pola CENL) e a escritora María Casanova. Todos quixeron destacar a sorprendente e imaxinativa calidade dos orixinais presentados neste ano.

Nesta III Edición podía participar alumnado de Primaria, Bacharelato e Ciclos de todos os centros do concello e aqueles da comarca que forman parte da CENL. Dos 19 centros presentados achegáronse 83 traballos das tres categorías que había:

·         Microrrelato (menos de 150 palabras)

·         Micropoesía  (seis versos)

·         Microteatro  (menos de 600 palabras, novidade da pasada edición).

O noso Centro destacou entre todos os da comarca, obtendo tres premios na categoría de Bacharelato e Ciclos Formativos, un en cada modalidade.

• 1º premio de Micropoesía: Namorado o tempo de Inés Lamas Cartelle (2ºE Bac)
• 1º premio de Microteatro: A noite sen estrelecer de Cristovo Castro García (2ºC Bac)
• Accésit de microrrelatos: A inxenuidade dos máis teimudo de Lidia González Teijido (1º Bac)

Como premio, os gañadores das distintas categorías recibiron cadansúa tablet. Os traballos premiados serán publicados polo Concello en papel e en formato dixital.

Entregaron o premio Jorge Suárez, Alcalde de Ferrol e Pim Patinho, Presidenta do CENL.

Lidia González Teijido, Inés Lamas Cartelle e  Cristovo Castro García.

Os textos premiados foron os seguintes:

NAMORADO O TEMPO

Quizais o amencer

se fundiu co ocaso,

derretido o tempo.

Quizais a eternidade

sexa  o máis pequeno,

namorado o tempo.

Inés Lamas Cartelle

A INXENUIDADE  DO MÁIS TEIMUDO

Alto aí, un momentiño…! Quen lle dixo a vostede que a quería acompañar? Un paxariño, di? Pois non lle digo que non, que aínda son ben latriqueiros. Deixareino pensar, pero xa lle digo agora que non, que non vou con vostede. Que por que? Pois por que vai ser? Que lle vou dicir á muller e aos nenos? Que non, que non. Mire ben, que seguro que hai outro que a quere acompañar na súa viaxe. Así que teño que ser eu, non? Pois entón vai ter que convencerme. Que di que me promete? Vida eterna e un bo descanso? Pois dixérao antes! Apúntome! Aínda que… debería avisar primeiro na casa, non vaia ser que se asusten se non volvo á hora. Ai, xa os avisa vostede de contado? Entón amañado! Imos, logo?

Lidia González Teijido

NOITE SEN ESTRELECER

ACTO 1

A escena transcorre nun interior escuro, amplo e sombrío. Nela aparecen moitas persoas durmindo no chan. Entre elas atópase un neno duns dez anos, incapaz de durmir. O neno empeza a bufar. Nese intre un home algo maior decátase do neno e incorpórase para falar con el.

Home: Durme rapaz, que necesitas as forzas.

Neno: (Segue mirando ao teito) Non son capaz (incorpórase) o chan está moi frío.

Home: Xa o sei mais necesitas enerxía, faime caso.

Neno: Enerxía? (con curiosidade xira a cabeza cara o home) Para que?

Home: (Queda pensando un momento) Acaso hoxe é o teu primeiro día aquí?

Neno: Si, señor.

Home: Comprendo… (cun xesto lúgubre) Durme.

(Pasa un anaco e o home empeza a rezar)

Neno: Que fas?

Home. Outra vez? (o neno está bufando) Díxenche que durmises.

Neno: E eu díxenche que non podo. Que era iso que facías?

Home: Unha estrela.

Neno: Unha estrela (con curiosidade) .

Home: Si, unha estrela de David.

Neno: E que é iso?

Home: Un amuleto (case chorando) para nos protexer.

Neno: De que?

Home: Rapaz mira que es curioso, dos males, de que, se non?

Neno: Ah, (sen comprendelo ben, pausa) a verdade é que boto en falta ver as estrelas, na miña casa de Praga víanse moi ben.

(O home queda calado, sen saber ben que dicir)

Neno: Estás durmido?

Home. Si, cala.

Neno: É que teño que preguntarche algo.

Home: O que?

Neno: Ti sabes onde estamos?

Home: (Queda calado un momento, despois, con voz balbuciente, di) En Treblinka.

Neno: E iso que é?

Home: Unha especie de… (a punto de chorar) refuxio…

Neno: Ah, (pausa) e sabes cando poderei ver o ceo?

Home: Mañá ao espertar.

Neno: Pero eu quero ver o ceo de noite que é cando hai estrelas.

Home. Creme xa terás tempo de ver o ceo (case de maneira sarcástica) .

(O neno ao fin queda durmido)

ACTO 2

(Á mañá seguinte aparece una fila de soldados, a escena acontece no mesmo interior, a diferenza é que agora hai algo máis de luz.)

Soldado 1: Espertade! (berrando)

Soldado 2: Os nenos á esquerda e os adultos á dereita! (en ton ameazante)

(O home camiña cara á fila dereita cando de repente o neno o agarra do brazo)

Neno: Ao final non me contestaches.

Home: (Afundido)

Neno: Cando poderei ver o ceo?

Home: Moi pronto rapaz (case chorando acaricia o cabelo do neno), moi pronto…

FIN

Cristovo Castro García

Se queres ver máis fotos do acto, podes velas na seguinte presentación que proxectamos no vestíbulo do instituto.

III_Carmela_Loureiro - slide

View more presentations or Upload your own.

Recitado Poético "Carvalho Calero"

O noso centro participou unha vez máis no Certame de Recitado Poético Carvalho Calero, en homenaxe ao escritor ferrolán. Celebrouse o venres 23 de outubro, no Centro Cultural que leva o seu nome no Inferniño.

O noso foi o único centro que levou un poema de autoría propia, motivo polo cal, recibimos unha mención especial.

Reproducimos a continuación o poema, o cal leva por título “Alma de árbore”, e dámoslle as grazas e os parabéns á súa autora, Estefanía Sánchez López.

ALMA DE ÁRBORE
         

Supoño que son una árbore.

Nunca conseguirei ser persoa,

Desas que se apoian nas miñas pólas

E contan historias de amor,

Tristura,

Incluso suicido.

Como esa corda que colga dunha das miñas pólas.

As pólas que estiro como se fosen brazos,

Tratando de chegar ao ceo.

Achégase o cru inverno

E sinto como as miñas follas murchan e caen,

Deixándome desprovista de calor

E indefensa.

O xélido vento axítame unha e outra vez,

E non será estraño cando parta en dúas.

Así como o meu corazón.

As persoas falan del continuamente.

Eu non sei  se o teño,

Mais non quero telo

Se lles fai tanto dano como din.

Si sei que algo dentro de min está roto.

Ese desexo de poder saír desta cortiza que me envolve

E vagar libre polo mundo.

Pero supoño que só me queda observar as miñas follas caer.

E, cando menos o espere,

Dareime conta de que esas follas son os anos.

E cando a última caia…

Ben, supoño que entón o meu espírito será libre.

NAI CORAXE

Un curso máis volveu o Grupo de teatro Arjé do IES Breamo de Pontedeume.Desta volta, o pasado 8 de outubro, representou Nai Coraxe no salón de actos do noso Centro para o alumnado de segundo de bacharelato e os da optativa de literatura universal. Cunha ducia e algo máis de actores, algúns dos cales xa nos é moi familiar, fixeron a delicia do noso alumnado durante máis de hora e media. Recollemos aquí uns breves fragmentos das impresións que tiraron os alumnos de Universal do espectáculo.

Na miña opinión todos os actores tiñan moi boa entoación e dicción. Malia isto, e aínda que soe contraditorio, a mellor actuación, sen ningunha dúbida, foi a da moza muda, Catarina. A dificultade que entraña facer dunha persoa muda é moi grande e desenvolverse desa forma polo escenario expresando tanto sen dicir palabra. Conseguir comunicar todo o que comunica esa rapaza sen dicir nada, paréceme algo espectacular.

[…]

En resumo, paréceme unha obra fenomenal e este Grupo (que xa tiña visto noutras ocasións) paréceme moi bo, sobre todo para ser actores da nosa idade. Vin grupo de adultos que non lles chegan aos talóns. Merecen un grande recoñecemento.

FANY SÁNCHEZ LÓPEZ, 1º G

Na escenografía, o que máis me atraeu é a carreta ambulante de Nai Coraxe, o seu único sustento, na obra obxecto que se transforma en varios escenarios. Os sons da música van moi compasados coas escenas representadas.

Os valores que salientan na obra son: valentía, por parte de Catarina que seguiu tocando o tambor para avisar as persoas da cidade da chegada dos soldados, aínda que estivese en perigo; amor, da nai polos seus fillos; perseveranza de Nai Coraxe; amizade cara a Yvette e o cociñeiro; egoísmo e cobiza do diñeiro… A mensaxe da obra pode ser: sacar vantaxe das desgrazas dos demais pode saír caro.

ALEXANDRA ARREDONDO, 1º G

A obra trata sobre a guerra, cunha posta en escena que se podería considerar perfecta. O escenario e a decoración teñen un estilo minimalista, nos que só usaban un carro que contiña todo o necesario para o funcionamento da obra.

BORJA PUENTES, 1º F

A obra conta con diferentes personaxes e gran variedade de interpretacións. Polo xeral, todos os personaxes tiveron unha boa posta en escena, cunha boa entoación e boa mímica. Por suposto, cabe destacar a excelente interpretación da filla menor de Nai Coraxe, que non era un personaxe nada doado. A rapaza era muda, pero a actriz logrou empatizar co público sen necesidade de empregar as palabras. Outro personaxe sobresaliente foi a propia protagonista, Nai Coraxe; por parte da actriz, moi boa actuación, cunha entoación excelente.

Polo xeral, o decorado era moi minimalista, demasiado para o meu gusto. O único elemento empregado na representación deste drama foi un carro, que resultou ser tremendamente versátil, xa que funcionou de mesa, taberna, fogar e, por suposto, de propio carro.

ELENA PICALLO, 1º F

Nai Coraxe é unha obra escrita por Bertolt Brecht, que nos conta unha emotiva e cruel historia sobre a guerra. A obra representada polo Grupo de teatro de Pontedeume era unha versión ambientada no século XX, o cal penso que é unha decisión acertada, pois fixo que o público (a maior parte xuvenil) se sentise máis cerca dos personaxes.

A posta en escena estivo ben realizada e moi profesional. Con elementos non moi numerosos lograron cautivarme…, aínda que teño que ser crítica coa maquillaxe, sendo Nai Coraxe a única excepción. O sangue non era realista nin as barbas e os bigotes. En xeral, a ambientación, a estética pareceume das mellores cousas xunto á música. A elección musical e os ruídos, sempre sincronizados, fixeron a obra moito máis emotiva.

MARTA CASTRO, 1º  G

Nai Coraxe representa a vida cotiá dunha pequena familia que ten que abordar os conflitos bélicos que ocorren no país, intentando vender provisións aos soldados. Dá que pensar en que o que para moitas familias é unha miseria, desgraza, morte e desfeita, para outras é o único modo de vivir.

CARLOS RIVERA, 1º G

Gustoume o escenario aínda que cando se estaban a cambiar deberían de pechar as luces para que non se vise. O moble principal era un carro de cabalos, pero tirado por persoas, que servía para vender produtos e para taberna. As luces non cobraban importancia, a diferenza coa música que estaba ben e acorde coas escenas.

CANDELA QUINTíA, 1º F

Ao longo de toda a obra realízanse tres cambios de escenario. A carreta sempre sengue presente, dando a entender que é o elemento central da obra.

Creo que os temas que trata esta obra son as miserias da guerra, os conflitos relixiosos, a persecución e o enrolamento no exército…

LUCÍA CABAÑAS, 1º G